علوم -بخش مخلوط ها

مخلوط ماده های جامد با یکدیگر

چطور مخلوط ماده های جامد با یکدیگر پدید می آید؟

هرگاه چند چیز / ماده جامد با یکدیگر در هم شوند، بطوری که:

۱ – ویژگی های خود را نگه دارند

۲ – بتوان آنها را دو باره از یکدیگر جدا کرد

آنها را مخلوط ماده های جامد با یکدیگر می گویند.

آزمایش و تجربه:

چیزهای مورد نیاز آزمایش:

۱ – مقداری شکر

۲ – مقداری گرد یا بُراده آهن

۳ – ذره بین

۴ – یک آهنربا

روش آزمایش:

نخست گرد آهن با شکر مخلوط شود و زیر ذره بین قرار داده شود. مشاهده می گردد که دانه های شکر و ذره های براده آهن بخوبی دیده می شوند، بطوری که هیچ گونه دگرگونی در آنها پدید نیامده است و ویژگی های خود را نگه داشته ند.

سپس با نزدیک کردن آهنربا به مخلوط، مشاهده می شود که ذره های براده آهن جذب آهنربا شده و شکر باقی می ماند.

پس: درهم شدن چند چیز سخت / ماده جامد، بطوری که ویژگی های خود را نگه دارند و بتوانند از هم جدا شوند، مخلوط چند ماده جامد با یکدیگر می باشد.

مخلوط ماده های جامد و مایع با یکدیگر

چطور مخلوط ماده های جامد و مایع پدید می آید؟

هرگاه چیزی / ماده ای جامد با ماده ای مایع مخلوط شود، بطوری که:

۱ – ویژگی های خود را نگه دارند

۲ – بتوان آنها را دو باره از یکدیگر جدا کرد

آنها را مخلوط ماده جامد و مایع با یکدیگر می گویند.

چند گونه مخلوط ماده های جامد و مایع با یکدیگر پدید می آید؟

دو گونه مخلوط ماده های جامد و مایع با یکدیگر پدید می آیند:

۱ – مخلوط ماده جامد محلول در ماده مایع / محلول

۲– مخلوط ماده جامد نامحلول در ماده مایع / مخلوط معلق

مخلوط ماده جامد در ماده مایع / محلول چیست؟

هرگاه چیزی سخت / ماده ای جامد به ماده ای مایع  / آبگونه افزوده شود و پس از به هم زدن آنها، ماده جامد ناپدید / حل شود، آن را مخلوط ماده جامد در ماده مایع گفته و مخلوط به دست آمده را، محلول می نامند. مانند اینکه:

بطوری که دانسته شده، شکر ماده ای جامد است که می توان آن را دید، می توان آن را چشید و نیز می توان دانه های آن را زیر انگشتان حس کرد. هنگامی هم که به آب افزوده شود، در آن حل می شود.

آزمایش و تجربه:

چیزهای مورد نیاز آزمایش:

۱ – مقداری شکر

۲ – یک لیوان با مقداری آب

روش آزمایش:

نخست شکر در آب لیوان ریخته شود و به هم زده شود. مشاهده می شود که شکر در آب ناپدید می شود. اما اگر مقداری از محلول آب و شکر آشامیده شود، شیرینی شکر حس می شود.

سپس محلول آب و شکر در ظرفی ریخته و بطور ملایم گرما داده شود. مشاهده می گردد که آب آن بخار شده و شکر در ته ظرف بر جا می ماند که مقدار آن همان اندازه است که پیش از این در آب حل شده بود.

پس: هنگامی که چیزی / ماده ای جامد در مایعی حل می شود:

۱ – ویژگی های خود را نگه می دارند

۲ – می توان با گرما دادن محلول به دست آمده، دو باره آن ماده ها را از هم جدا کرد، بدون آنکه از مقدار آنها چیزی کم شود.

مخلوط ماده جامد نامحلول در ماده مایع / مخلوط معلق چیست؟

هرگاه چیزی سخت / ماده ای جامد به ماده ای مایع / آبگونه افزوده شود و پس از به هم زدن آنها، چیز / ماده جامد ناپدید / حل نشود، آن را مخلوط چیز / ماده جامد نامحلول در ماده مایع / مخلوط معلق می نامند. مانند مخلوط خاک و آب

آزمایش و تجربه:

چیزهای مورد نیاز آزمایش:

۱ – مقداری خاک

۲ – مقداری آب

۳ – لوله آزمایش

روش آزمایش:

نخست آب را در لوله آزمایش ریخته و خاک هم به آن افزوده گردد. لوله آزمایش خوب تکان داده شود تا آب و خاک مخلوط شوند. سپس لوله آزمایش به حال خود گذارده شود. مشاهده

می گردد که خاک بطور یکنواخت در تمام آب پراکنده نمی ماند.

پس: هنگامی که چیزی / ماده ای جامد در مایعی حل نشود:

۱ – ویژگی های خود را نگه می دارند. 

۲ -  می توان با صاف کردن، دو باره آن ماده ها را از هم جدا کرد، بدون آنکه از مقدار آنها چیزی کم شود.

مخلوط ماده های جامد و گاز با یکدیگر

چطور مخلوط ماده های جامد و گاز / مخلوط معلق پدید می آید؟

هرگاه چیزی / ماده ای جامد با ماده ای گاز مخلوط شود، بطوری که:

۱ – ویژگی های خود را نگه دارند

۲ – بتوان آنها را دو باره از یکدیگر جدا کرد

آنها را مخلوط ماده جامد و گاز با یکدیگر / مخلوط معلق آنها می گویند. مانند دود که که ذرّه های جامد در هوا معلق هستند و پس از مدتی بر روی زمین می نشینند.

مخلوط ماده های مایع با یکدیگر

Emulsion

چطور مخلوط ماده های مایع با یکدیگر / امولسیون پدید می آید؟

هرگاه چند چیز / ماده مایع با یکدیگر در هم شوند، بطوری که:

۱ – ویژگی های خود را نگه دارند

۲ – بتوان آنها را دو باره از یکدیگر جدا کرد

آنها را مخلوط ماده های مایع با یکدیگر / امولسیون می گویند.

آزمایش و تجربه:

چیزهای مورد نیاز آزمایش:

۱ – مقداری آب

۲ – مقداری روغن زیتون

۳ – یک بطری

روش آزمایش:

نخست روغن زیتون به آب افزوده شود و خوب تکان داده شود. چیزی که به دست می آید مخلوط آب و روغن زیتون است. مشاهده می شود که آب و روغن زیتون ویژگی های خود را نگه داشته اند و هیچ دگرگونی در آنها پدید نمی آید.

سپس مخلوط مدتی به حال خود گذاشته شود. مشاهده می گردد که روغن روی آب جمع می شود. بطوری که با کمی حوصله و دقت می توان روغن را در ظرف دیگری ریخته و آن را از آب جدا کرد.

پس: در هم شدن چند ماده مایع را، بطوری که ویژگی های خود را نگه دارند و بتوانند از هم جدا شوند، مخلوط چند ماده مایع با یکدیگر یا امولسیون می گویند.

مخلوط ماده های مایع و گازها با یکدیگر

چطور مخلوط ماده های گاز و مایع پدید می آید؟

بعضی از محلول ها از حل شدن گاز در مایع به دست می آید. مانند هوایی که در آب محلول است و ماهی ها آن را تنفس می کنند و یا حباب هوای نامحلول در آب که دیده می شود.

گاز کربنیک محلول در نوشابه های گازدار و نیز گاز کربنیک آزاد شده از قرص های جوشان هم مخلوط گاز و مایع می باشند.

محلول

Solution

ویژگی های محلول ها چیست؟

هنگامی که ماده ای جامد در یک مایع حل شود، ناپدید می شود. مانند آب دریا، آب چاه و جوهر قرمز که همگی آنها، ماده های جامد حل شده دارند. ولی حتی با قوی ترین میکروسکُپ هم

نمی توان ذرّه های جامد شناور در آنها را دید.

ماده های حل شده را با صاف کردن هم نمی توان جدا کرد. مانند اینکه با کاغذ صافی های بسیار ظریف هم نمی توان نمک آب دریا، ماده های معدنی آب چاه و یا ماده رنگی جوهر قرمز را از هم جدا کرد.

چنین محلول هایی به هر مدت در جایی بمانند، ماده های حل شده آنها نه رو می آید و نه ته نشین می شود.

بنابراین، هر محلول مایع دارای سه ویژگی می باشد:

۱ – زلال و شفاف است.

۲ – ماده حل شده از تمام صافی هایی که مایع از آن می گذرد، رد می شود.

۳ – ماده حل شده در تمام مایع بطور یکنواخت پراکنده است.

ارزشمندی محلول ماده ها چیست؟

محلول ها آن اندازه در زندگی انسان اهمیت دارند که بدون آنها انسان ها نمی تونند زنده بمانند. مانند:

غذایی که خورده می شود، تا به صورت ماده های محلول در خون در نیاید و یا هوایی که تنفس می شود تا در خون حل نشود، به کار نمی آیند.

بنابراین همیشه از محلول ها استفاده می شود.